Kamienie do ostrzenia noży – jak wybrać najlepszy kamień do naostrzenia noży?

Kamień do ostrzenia noży to ponadczasowe narzędzie pozwalające przywrócić ostrość nawet najbardziej zniszczonym nożom. Jak jednak wybrać odpowiedni kamień do naszych noży?

Jaki powinien być dobry kamień do ostrzenia noży?

Najlepsze kamienie do ostrzenia noży powinny mieć przede wszystkim stabilną podstawę – najlepiej antypoślizgową lub inną zapobiegającą przesuwaniu się kamienia po blacie. Bardzo ważna jest również gradacja kamienia oraz odpowiedni rozmiar kamienia – czyli taki, by wygodnie można było nim naostrzyć noże.

Rodzaje kamieni do ostrzenia noży

Rodzaj kamienia do ostrzenia należy dopasować do materiału, z którego wykonany jest nóż. Ze względu na kształt kamienia możemy wyróżnić:

Kamienie owalne – idealne do ostrzenia zaokrąglonych oraz wklęsłych noży
Kamienie płaskie – najczęściej występują w formie prostokątnego bloczku, idealne do ostrzenia większości noży (poza tymi o zaokrąglonych bądź wklęsłych ostrzach)

Kamienie do ostrzenia noży możemy również skategoryzować po tworzywie, z którego zostały wykonane. Do najbardziej popularnych należą:

Kamienie wodne naturalne – całkowicie naturalne tworzywo. Kamienie wodne naturalne należy umieścić w wodzie przed rozpoczęciem pracy, a podczas ostrzenia kamień należy polewać co jakiś czas wodą. Podczas ostrzenia wytworzy się charakterystyczne błoto, które przyspiesza cały proces. Wadą kamieni naturalnych jest czas, jaki trzeba poświęcić na ostrzenie noże, ich dość wysoka cena oraz fakt, że w porównaniu do innych kamieni syntetycznych, naturalne szybciej się zużywają.
Kamienie wodne syntetyczne – do ich produkcji wykorzystuje się tlenek aluminium Al2O3 lub węglik krzemu SiC. Dzięki swojej twardości, dają możliwość ostrzenia różnych typów noży. Ich wadą jest czasami nierównomierne ścieranie ostrzy.
Kamienie olejowe – tradycyjne kamienie, najbardziej znany ich rodzaj to Arkansas, polecane do ostrzenia noży ze stali węglowej i stopowej. Ich główną zaletą jest to, że wykorzystywany olej chroni ostrze noża przed rdzewienie. Wadą kamieni olejowy jest czas potrzebny do naostrzenia noża.
Kamienie diamentowe – bardzo trwałe, ich żywność to nawet kilkanaście lat. Dzięki swojej twardości są bardzo odporne na zniszczenia. Gwarantują szybkie i precyzyjne ostrzenie nawet bardzo tępych noży.

Gradacja kamienia – jak ją interpretować?

Wybierając kamień do ostrzenia noży spotykamy się również z oznaczeniem numerycznym – jest to tzw. gradacja, który różni się w zależności od etapu ostrzenia oraz stopnia ostrości noża. Kamienie do ostrzenia noży mają bardzo różne gradacje (stopnie ziarnistości). To, jaka gradacja będzie najlepsza do danego noża jest zależne od etapu ostrzenia noża. Jeden kamień raczej nie wystarczy, warto więc wiedzieć, którego kamienia użyć np. do nadawania kąta ostrza, a którego do ostrzenia właściwego.

Oznaczenie gradacji, z którymi najczęściej można się spotkać:

250 – 300 – kamienie tzw. naprawcze (mocno ścierające); kamień dostosowany do ostrzenia bardzo stępionych noży. Nadaje odpowiedni kąt ostrzu i naprawia krawędzie tnące.
300 – 500 – również grupa kamieni tzw. naprawczych; idealne do ostrzenia wstępnego.
500 – 800 – także grupa kamieni tzw. naprawczych; przeznaczone do ostrzenia właściwego.
1000 - 2000– ostrzałka o takiej gradacji służy do wygładzenia powierzchni tnącej noża. Im wyższa gradacja, tym gładsze ostrze.
3000 – 8000 – polerowanie krawędzi tnącej (tworzenie charakterystycznego efektu lustra).

Istnieją także na rynku kamienie o gradacji 10000 do nawet 30000, są to jednak kamienie przeznaczone dla bardzo wąskiego grona odbiorców, którzy chcą mieć noże porównywalne ostrością z japońskimi Katanami. Oczywiście tak ekstremalnie ostry nóż w rękach niedoświadczonej osoby może doprowadzić do skaleczeń bądź trwałych urazów, dlatego nie zaleca się stosowania kamienia do ostrzenia o gradacji wyższej niż 8000.

Ostrzenie noża na kamieniu – krok po kroku

W zależności od wybranego kamienia, noże ostrzy się na kilka sposobów. Omówimy sposób ostrzenia na przykładzie kamieni wodnych.

Kamienie wodne naturalnie i syntetyczne – przed ostrzeniem należy włożyć kamień do pojemnika z wodą. Należy go moczyć przez ok 10 – 15 minut. Po tym czasie, kamienną osełkę należy położyć na płaskiej powierzchni. Jeśli kamień nie ma antypoślizgowej powierzchni, wówczas należy umieścić go w specjalnej podstawce. W przypadku braku powłoki antypoślizgowej i braku podstawki, kamień wodny można położyć na miękkiej i mokrej ściereczce – ten zabieg również zapobiegnie przesuwaniu się kamienia podczas ostrzenia.

Kluczową kwestią podczas ostrzenia jest prowadzenie głowni noża pod odpowiednim kątem w stosunku do kamienia. Noże kuchenne należy ostrzyć pod kątem 12° do 22.5° Wyznaczenie odpowiedniego kąta ostrzenia jest proste – wystarczy wziąć do ręki małą kwadratową kartkę papieru i złożyć ją na pół po przekątnej. Dzięki temu uzyskujemy kąt 45°. Składamy ponownie kartkę i dłuższy kąt kartki ma dokładnie 22.5°. Kartkę przykładamy do kamienia i pod kątem tej kartki przykładamy nóż. Tym sposobem ustaliliśmy maksymalny kąt nachylenia noża pod jakim powinniśmy go ostrzyć. Nóż przesuwamy po kamieniu ruchem „pod włos”, tzn. powierzchnię tnącą noża należy przesuwać delikatnie po kamieniu ruchem „do siebie”. W początkowym etapie, nóż należy przesuwać po kamieniu ok 20 razy - następnie 20 razy w drugą stroną tzn. odwracamy nóż na drugą stronę i również powierzchnią tnącą przesuwamy nóż ruchem „pod włos”. Warto zachować te proporcji, ponieważ dzięki temu uzyskamy symetryczną ostrość powierzchni tnącej noża. Następnie należy powtórzyć obydwie czynności po 15 razy z każdej strony. Po tym kroku, należy powtórzyć obydwie czynności po 10 razy z każdej ze stron. W końcowych etapach należy powtórzyć obydwie czynności po 5 razy z każdej strony, następnie po 3 razy z każdej strony. W ostatnim kroku – należy przesunąć naprzemiennie kilka razy z każdej strony powierzchnię tnącą noża po kamieniu, aż do uzyskania pożądanego rezultatu. Ta metoda co prawda jest czasochłonna, ale zapewnia trwałe i skuteczne naostrzenie noży.

Japońska marka oferuje wysokiej jakości kamienie syntetyczne, których nie musisz moczyć w wodzie przed samym ostrzeniem. Wystarczy, że będziesz zwilżał kamień wodą w trakcie polerowania noży. Kamienie Miyabi to idealny wybór, jeśli masz luksusowe noże z ultrawysokowęglowych stali. Dzięki tym kamieniom, nawet najtwardsze noże będą ostre przez kilka a nawet i kilkanaście miesięcy. Im twardsza jest stal, im doskonałej wykuty jest z niej nóż, tym lepszy jest efekt ostrzenia i polerowania na wysokiej klasy kamieniach syntetycznych od Miyabi.

Przy samodzielnym ostrzeniu noży na kamieniu warto co jakiś czas np. raz w roku oddać nóż do ostrzenia profesjonalnego by wyostrzyć go do stanu fabrycznego. Wszystkim swoim klientom marka Zwilling oferuje usługą darmowego ostrzenia noży zarówno marki Zwilling, jak i Miyabi. Po więcej informacji zapraszamy do naszego artykułu: https://zwilling.pl/info/gwarancja-wieczystej-ostrosci.